وبگاه شخصی سعید هراسانی

نظام آموزشی یک کشور و به  خصوص آموزش عالی آن همواره به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های سیاستگذاری حکومت ها بوده است. این موضوع در ایران نیز مورد تایید است. بر هیچ کس پوشیده نیست که موتور محرک توسعه مادی و معنوی- معرفتی- یک جامعه دانشگاه های آن است و این گزاره در فرمایشات رهبر انقلاب آنجا که می فرمایند: «اهمیت علم و دانشگاه براى نظام جمهورى اسلامى و ملت ایران و بخصوص براى برهه‌ى کنونى تاریخ ما، بر همه روشن است.»¹ مشهود می باشد.

با این وصف، وضعیت دانشگاه های ما حکایت دیگری را بیان می دارد که در خور توجه است. سوال مهمی که غرض کرده ام به آن بپردازم، این نکته است که چرا دانشگاه های ایران بازده مطلوب خود را ندارد؟ در حال حاضر حدود 2390 مرکز آموزش عالی در کشور فعال هست و تعداد دانشجویان به چهار میلیون نفر می رسد.² این در حالی است که تعداد این مراکز در ایالات متحده 5700 مرکز است.³ به عبارتی در حالی که در ایران برای هر 31 هزار نفر یک دانشگاه و در ایالات متحده به ازای هر 61 هزار نفر یک دانشگاه وجود دارد، وضعیت علمی ما بسیار تاسف بار است.

از نظر نویسنده مهمترین عاملی که به این وضعیت دامن زده است، عدم تفکیک دانشگاه های علمی-کاربردی از دانشگاه های نظری می باشد. نمی توان از این واقعیت فرار کرد که خیل کثیر دانشجویان کشور تنها برای اشتغال و در سطح کارشناسی مشغول به تحصیل هستند. از طرف دیگر تعداد دانشگاه های علمی- کاربردی ما محدود به 739 عدد می باشد. نکته مهم این است که فردی با مدرک کارشناسی پژوهشگری علوم اجتماعی یا هر رشته دیگر دانشگاه تهران نه برای کار در یک اداره، بلکه برای ادامه تحصیل تا سطح دکترا و پرورش یافته برای نظریه پردازی می باشد. حال آنکه بازار کار به دنبال تکنسین علوم اجتماعی می باشد. از این سخن این نکته برداشت می شود که اولا باید دانشگاه های علمی-کاربردی نسبت به دانشگاه های نظری بسیار بیشتر باشد و ثانیا آنکه گواهینامه کارشناسی علمی-کاربردی و کارشناسی نظری از هم تفکیک شود. یعنی کارشناس علمی-کاربردی راحت تر از کارشناس نظری در بازار کار مشغول شود و دانشجوی نظری تا سطح دکترای تخصصی ادامه تحصیل دهد.

از مزایای آنچه در بالا عنوان گردید، اولا کاهش هزینه های دانشگاهی می باشد و ثانیا آمادگی دانشجوی کاربردی برای خدمت در جامعه و دانشجوی نظری برای ارتقای علمی می باشد.

__