تنگناهای برنامه ریزی: امر علمی و امر سیاسی
برنامه ریزی اجتماعی و سیاست های اجتماعی/ سیاسی/ عمومی در عرصه عملی در طول حضور خود در جوامع بشری با تنگناهای بزرگی دست و پنجه نرم کرده اند. این تنگناها اگر چه هیچگاه بی جواب نمانده اند، اما همواره در دستگاه ایدئولوژیک حکومتها تنها توجیه شده اند و با توجه به فرهنگ جوامع و از طریق ارزش های مشروعیت بخش به حکومت پاسخ گرفتند. به زبان ساده تر این بحث هیچگاه در چارچوب علمی جواب قابل قبولی دریافت نکرد. درواقع با توجه به خاصیت عملگرایانه بودن موضوع مورد بحث باید اشاره کرد که مذاکره بر سر آن نیز هیچگاه پایان نخواهد گرفت، این موضوع به عنوان مقوله ای چالشی از حداقل فلسفه سیاسی افلاطون آغاز شد و تا کنون پایان نیافته و پایانی نیز بر آن متصور نیست. به زبان هابرماسی آن این مقوله تا به اینجای کار تحت لوای قدرت تفسیر شده و از امروز به بعد هم همینطور خواهد بود تنها ظاهر آن و مرجع قدرت تغییر کرده است. امروزه مکان مناسب برای رسیدن به اجماع درباب چنین مسائلی حوزه عمومی شناخته شده است. نکته ضروری در این یادداشت نیز دقیقا همین امر است. ما به پاسخی تماما علمی در این باب نخواهیم رسید. این یادداشت پر است از فرض های اخلاقی و فلسفی که در ضمیر متن نهفته است و یادداشت بنا به دلایل عملی نمی تواند به آن بپردازد. هر چند سعی شده است که در یادداشت های متفاوت که در همین وبلاگ منتشر گردیده، برساختی از فرض های اخلاقی و فلسفی نویسنده ارایه شود.
در باب تنگناهای برنامه ریزی در کل ما به سه مقوله خواهیم پرداخت که اولین آن در این یادداشت آورده شده است. «علم و سیاست» در واقع در این یادداشت ما به دنبال این هستیم که ببینیم برنامه ریزی برای اجتماع یک امر علمی هست، یا مسئله ای سیاسی؟! و وضعیت هرکدام از این شق ها در امر برنامه ریزی چگونه دخالت می کنند. در واقع یک بخش از این یادداشت به رویه چپ ها به دنبال پاسخ به این سوال است که چقدر صفت «علمی» در برنامه ریزی و سیاست گذاری بار ایدئولوژیک دارد؟ و از طرف دیگر چقدر می توان در بهترین حالت از صفت «سیاسی» برنامه ریزی گریخت؟! –البته به شرط آنکه سیاسی بودن را امر بد تلقی کنیم (که این مفروض این یادداشت نیست)!!!
