شورای شهر و مصائب انتخاب توده ای
با شروع اعلان تدریجی نتایج شورای شهر، آرام آرام شگفتی های دوره پنجم شوراها رونمایی می شوند، انتخاب پاکبان در رشت، انتخاب دست فروش در خرم آباد و قص علی هذا! پذیرش دموکراسی و احترام به نظر اکثریت یکی از پایه های اساسی مدیریت شهری در جهان قرن 21 است، اما آیا واقعا چنین افرادی می توانند بار نمایندگی ما در شوراها را متحمل شوند؟ قبل از پرداختن به ابعاد و چرایی موضوع لازم است ذکر شود که رای آوردن چنین افرادی بسیار بهتر از رای آوردن ورزشکاران و هنرمندان به سبب آشنا بودن نامشان است، با این حال همه این ها ناشی از سازوکار نامناسب انتخابات در ایران است.
اول؛ چندنفر از رای دهندگان از وظایف شوراها اطلاع دارند؟ چند نفر از رای دهندگان بغیر از موقع انتخابات سروکارشان به شورا می خورد؟ یکی از عمده دلایلی که هر یک از شهروندان موقع انتخاب به صورت توده ای نام نامزد مورد نظرشان را در صندوق های رای می اندازند این نکته است که اصلا شورا در زندگی آنان هیچ نقشی ندارد! چنین مسئله ای سبب می شود شورا محل بخت آزمایی کسانی باشد که تنها از آن به نون و نوایی خواهند رسید و مردم نیز بسته به یک جو فراگیر دست به انتخاب میزنند.
دوم؛ احزاب چه نقشی در زندگی ایرانیان دارند؟ عمده ترین دلیل ناکارآمدی نظام انتخاباتی در ایران (از ریاست جمهوری گرفته تا شورای روستا) عدم حضور یکی از اصلی ترین پایه های نظام دموکراسی نمایندگی در ایران است. چه سازوکاری وجود دارد که شخص مورد نظر زمانی که وارد شورا شد، به وعده های خود عمل کند! نکته مهم تر آنکه اصلا چطور امکان دارد برای شورای شهر بدون داشتن اکثریت وعده بدهیم!!!! عده ای پاسخشان این است که آن نماینده باز هم می خواهد در عرصه سیاست شهری باقی بماند، اما اگر فرد چنین چیزی را نخواهد چه؟ در همه جای دنیا این احزاب هستند که مسئولیت کاندیدای خود را بر عهده میگیرند و هر چه اتفاق بیوفتد مردم آن را از چشم حامیان آن نماینده میبینند، احزاب نگاه طولانی مدت دارند و همین امر باعث می شود نمایندگان خود را کنترل کنند. زمانی که در ایران حزب معنایی ندارد، مردم آگاهی ای به نامزد ها ندارند و در صورت هر اتفاقی کسی مسئولیت آنان را بر عهده نمی گیرد، آنگاه این میشود که شانس و شناخت اسمی (نه سابقه) تنها دلیل رای دادن می شود.
سوم؛ اعضای شوراها قرار است نمایندگان ما باشند، اما آیا تا به حال کسی از شما با نماینده خود از نزدیک صحبت کرده اید؟ تا به حال خواستید او را ببینید و توانسته اید؟ یکی از مهم ترین دستاوردهای دموکراسی نمایندگی دسترسی به نمایندگان است و این محقق نمی شود، مگر آنکه نمایندگان شما در دسترس ترین حالت به شما باشند. در واقع مسائل محل زندگی شما به نمایندگان شما در شهر مربوط نمی شود و باید کسی باشد که شما در محله خود به او دسترسی داشته باشید و مشکلات محلی خود را به وی بیان کنید و هرزمان برای رفع این نیازها به امکانات بیشتر یا مربوط به کل شهر نیازبود نمایندگان شما در محل آن را به نمایندگان شهری منتقل کنند. در غیر این صورت تمام مسایل محل باید در محل زندگی شما رفع رجوع شود. حال نکته اصلی این موضوع این است که شاید شما در شهر چندین میلیونی تهران نتوانید دو هزار و خرده ای نامزد را بشناسید! اما حتما در محل خود افرادی مورد اعتماد خواهید شناخت.
