شهر اسلامی-ایرانی
در سال های اخیر مفهوم شهر اسلامی-ایرانی بحث داغ پژوهشگران شهر سازی، معماری و علوم اجتماعی بوده است. به عبارت کلی تر دهه گذشته تمام مفاهیم با پسوند اسلامی مواجه گردیده، و شهر نیز از آن مستثنی نیست. در این گذار پژوهشگران حوزه علوم اجتماعی به دنبال ارایه یک تعریف مناسب و صورتبندی شده از شهر اسلامی-ایرانی هستند.
در این میان، نویسنده بر آن است تا به این سوال پاسخ دهد که آیا اساسا مفهومی به با عنوان «شهر اسلامی-ایرانی» قابل تحقق است؟ آنچه در حال حاضر بی پاسخ مانده این است که اصلا منظور ما از شهر اسلامی چیست؟ در منابعی که من مطالعه کرده ام، هیچ تعریف واضح ای از شهر اسلامی نشده است و در بیشتر موارد ابعاد آن توضیح داده شده است. رحیمی در همین رابطه گفته است:
چهره کریه فقر، بی عدالتی، آلودگی، بی خانمانی، آموزش و بهداشت غیر مناسب، ترافیک و ده ها مشکل دیگر در بسیاری از شهر های کشورهای اسلامی، برازنده این دین الهی نیست و در عرصه جهانی، چهره اسلام را مخدوش کرده است. لذا، برای رسیدن به شهری پایدار و اسلامی، لازم است کشورهای اسلامی در ساخت مرفولوژیک ] ریخت شناسانه [ شهر های خود تجدید نظر کرده، مسائلی چون انسان گرایی، اندیشه گرایی، پیشرو گرایی، معنویت و اخلاق، جهت گیری های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، فیزیکی و محیطی را در راستای انسان شناسی، و سرانجام، خداگرایی و آخرت گرایی مد نظر قرار دهند.1
همانطور که ملاحظه می کنید، سخن از آرمانی است که ما را به شهر های توحیدی می رساند، ولی شاخص هایی که معرفی می شود ریشه در نظریات موجود دارد، مفاهیمی مثل پایداری، انسان گرایی، اندیشه گرایی و غیره که اگر چه ماهیتی اسلامی دارند، اما منشا غیر اسلامی و بیشتر انسانگرایانه غربی دارند.