بی شک نظریات جامعه شناس انگلیس تبار آنتونی گیدنز، در دنیای جامعه شناسی کاربردی اهمیت غیر قابل تصور دارد. نظریاتی مثل جامعه جهانی شده، جامعه ریسکی، جامعه بازتابی و غیره، همه و همه در تمامی تحلیل های معاصر جامعه شناختی مورد کاربرد بوده است. در این یادداشت قصد دارم تا از ترکیب دو نظریه جامعه جهانی و بازتابی وی برای تحلیل اخبار ناپدید شدن هواپیمای بوینگ 777 مالزی در ایران استفاده کنم.

گیدنز در مورد جهانی شدن از پیوند های جهانی و کنش و واکنش هایی که نسبت به یک پدیده مثلا در موریتاری رخ می دهد صحبت به میان می آورد. در چنین جهانی هیچ اتفاقی نیست که محدود به مرز های جغرافیایی یک کشور باقی بماند؛ هر رخدادی سریعا به سمع و نظر تمام ساکنان کره خاکی رسیده و به آن واکنش نشان می دهند. در پی همین گسترش اطلاعات است که بازتابی بودن افراد صورت بندی می شود. این گسترش فزاینده اطلاعات، افراد انسانی را وا می دارد تا نسبت به آن موضع گرفته و به آن واکنش نشان دهند.

رخداد اخیر ناپدید شدن یکی از هواپیماهای شرکت مالزیا ایرلاین با 239 مسافر و خدمه نیز واکنشی جالب نسبت به خود جلب کرده است. در اینجا تنها به چند عنوان خبری که نسبت به این واقعه نگاشته شده است، از پایگاه های خبری ایران اشاره می کنم:

هواپیمای مفقود شده مالزی با 239 سرنشین در آبهای ویتنام سقوط کرده است

هواپیمای گمشده مالزی توسط "جن‌ها" ربوده شده ؛

دو مسافرغیرقانونی هواپیمای مالزی بلیت ها را از «علی آقا» خریده بودند

معمای سر به مهر هواپیمایی که ناپدید شد/ فایننشیال تایمز پای دو ایرانی را به میان کشید + عکس دو مسافر ایرانی

افخم: پیگیر حضور دو ایرانی در هواپیمای مالزی هستیم

هر دو مسافر ایرانی هستند/قرار بود پس از آمستردام، راهشان را از یکدیگر جدا کنند/خانواده پوریا نورمحمدی به شدت نگرانند

مالزی: دو مسافر غیرقانونی تروریست نیستند/تنها یکی از آن ها ایرانی است/دیلی تلگراف: این دو مرد از ایران فرار کرده بودند+عکس

آخرین اخبار از هواپیمای ناپدیدشده/ پای چند تروریست در میان است؟

جزئیات تازه از تراژدی هواپیمای ناپدید شده مالزی ؛ 4 مسافر اسرار آمیزی که به پرواز نرسیدند! / هواپیما در حال بازگشت بود

علاوه بر آنچه در بالا آورده شد، مطالبی خواندی نیز در اینجا قابل مشاهده است که دیدن آن بسیار قابل تامل است. هواپیمایی در زیر دریای چین و اطراف ویتنام ناپدید شده و چنین بازتاب گسترده خبری را در ایران و سایر نقاط جهان داشته است. اگر از کنار برخی اصول « علم ارتباطاتی» آن بگذریم که پخش چنین اخباری در کنار فاجعه کشور های اسلامی و ... تنها نوعی مهندسی اطلاعات است و ... ؛ این حجم خبری از اهمیت جهانی شدن و بازتابی شدن با ما می گوید. این مطالب آنجا جالب تر می شود که کامنت های خوانندگان این اخبار را هم به آن اضافه کنیم که خود تحلیلی مجزا می خواهد. این نظرات گاهی از محور اصلی خارج شده و به درگیری های کلامی منجر می شود.

خلاصه آنکه این یادداشت تلنگری است تا ببینیم در دنیای اطراف ما چه می گذرد...